Jaśmin i jego odmiany w perfumeriiAnna Pawełczyk, Lucjusz Zaprutko Department of Organic Chemistry, Pharmaceutical Faculty, Poznan University of Medical Sciences Streszczenie Pod nazwą jaśminu kryje się ponad 200 gatunków krzewów i pnączy należących do rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Występują one naturalnie głównie w tropikalnych rejonach Azji i Afryki, a wybrane gatunki uprawiane są również w Europie. Ze względu na swoją intensywną, trwałą oraz ciepłą, słodką i kwiatową nutę zapach jaśminu cieszy się olbrzymią popularnością w perfumerii. Ponad 70-80% światowej produkcji absolutu jaśminu otrzymywane jest w Indiach i Egipcie. Obecnie, w naturalnych jaśminowych kompozycjach zapachowych wykorzystywane są niemal wyłącznie ekstrakty z kwiatów odmiany Jasminum officinale var. grandiflorum oraz Jasminum sambac, podczas gdy inne gatunki rodziny Jasminum znajdują zastosowanie w niewielkim stopniu lub wcale. Wśród nich wymienić należy Jasminum auriculatum, Jasminum flexile oraz Jasminum pubescens. Charakterystyczny zapach ekstraktu jaśminowego jest wynikiem obecności w nim wielu różnorodnych składników. Powszechnie stosowany ekstrakt z kwiatów Jasminum officinale zawiera ponad 250 substancji, będących mono-, di-, tri- i seskwiterpenami, alkoholami, fenolami, związkami karbonylowymi, kwasami, estrami i laktonami, a także różne chemiczne kombinacje tych związków. Większość wymienionych składników to komponenty zapachowe, ale są również takie, które same nie wykazują zapachu, jednakże wszystkie wywierają cząstkowy wpływ na ostateczne właściwości zapachowe danego ekstraktu czy absolutu. Porównano dane dotyczące składu chemicznego 10 absolutów uzyskanych z 5 gatunków jaśminu (Jasminum sambac, Jasminum officinale var. grandiflorum, Jasminum auriculatum, Jasminum flexile oraz Jasminum pubescens) z uwzględnieniem pochodzenia. Powyższa analiza składu różnych absolutów jaśminu wskazuje na wiele ich podobieństw, ale pozwala zaobserwować także znaczące różnice, zarówno jakościowe, jak i ilościowe, które w następstwie wpływają na wywoływane przez nie wrażenia zapachowe. Słowa kluczowe: jaśmin, zapach, gatunki jaśminu, absolut jaśminu, substancje zapachowe jaśminu |