Aktywność biologiczna garbników i ich znaczenie w kosmetykachMartyna Naskręt, Paulina Znajdek-Awiżeń, Elżbieta Studzińska-Sroka, Wiesława Bylka Katedra i Zakład Farmakognozji Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Streszczenie Zainteresowanie kosmetologów surowcami roślinnymi ciągle rośnie. Ma to związek z aktywnością biologiczną roślin uwarunkowaną obecnością związków chemicznych, obejmującą również działanie na skórę. Garbniki (tanoidy) to związki o charakterze polifenoli, dużej masie cząsteczkowej (500-3000 Da), które cechuje wspólna właściwość tworzenia trwałych połączeń z białkami. Wyróżnić można garbniki hydrolizujące (galotanoidy i elagotanoidy) oraz garbniki niehydrolizujące (katechinowe). Garbniki wywierają działanie ściągające i obkurczające naczynia powierzchniowe, ułatwiające powstawanie skrzepów, przeciwbólowe, przeciwdrobnoustrojowe, antyoksydacyjne, a także hamujące niektóre enzymy, jak hialuronodazę, elastazę, tyrozynazę. Garbniki stosuje się miejscowo w leczeniu stanów zapalnych skóry, otarć naskórka, alergiach skórnych, oparzeniach, odmrożeniach, a także w zapaleniu błony śluzowej jamy ustnej, gardła, pochwy, odbytu oraz w obrzękach po ukąszeniach owadów. Preparaty kosmetyczne zawierające garbniki, polecane są w szczególności do skóry tłustej lub mieszanej. Związki te wykorzystywane są ponadto jako składnik szamponów do ciemnych i przetłuszczających się włosów, niekiedy do kosmetyków przeciwstarzeniowych. Słowa kluczowe: garbniki, biologiczna aktywność, zastosowanie w lecznictwie i kosmetykach |