Ocena stężenia formaldehydu w płynach do kąpieliElżbieta Kulikowska-Karpińska 1/, Karolina Jastrzębska 1/, Ewelina Karpińska 2/ 1/ Zakład Toksykologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2/ Wydział Biologiczno-Chemiczny, Uniwersytet w Białymstoku Streszczenie Wprowadzenie. Konserwanty są to składniki naturalne i syntetyczne celowo dodawane do kosmetyków. Ich zadaniem jest zapobieganie wzrostowi drobnoustrojów, poprawa funkcjonalności i estetyki produktu. W kosmetykach najczęściej stosowanymi konserwantami są: parabeny, nipaginy, aspetyny, tiomersal, formaldehyd i tzw. "uwalniacze" formaldehydu. Jednym z najbardziej toksycznych konserwantów jest formaldehyd. Narażenie na ten związek daje objawy zatrucia ostrego i przewlekłego. Wykazuje także działanie kancerogenne i mutagenne. Z białkami i kwasami nukleinowymi tworzy wiązania krzyżowe. Z dużą łatwością wchodzi w reakcje z zasadami purynowymi i pirymidynowymi. W kontakcie ze skórą wykazuje silne działanie drażniące. Jest haptenem, łącząc się odwracalnie z białkami powoduje powstawanie alergii kontaktowej. Coraz częściej formaldehyd zastępuje się donorami formaldehydu, które uwalniane są stopniowo i w niskim stężeniu. Uważa się, że stosowanie tych związków znacznie zwiększa bezpieczeństwo kosmetyków. Cel. Celem pracy była ocena stężenia formaldehydu w płynach do kąpieli używanych przez populację generalną. Materiały i metody. Stężenie formaldehydu oznaczono metodą kolorymetryczną z pentan-2,4-dionem w 30 próbach płynów do kąpieli z 15 firm ogólne dostępnych na rynku. Wyniki. Stężenie formaldehydu w płynach do kąpieli było różne i zawierało się w zakresie 0,000-0,309%. Stężenie formaldehydu w płynach w 67% prób nie przekraczało NDS, w 10% prób nie stwierdzono obecności formaldehydu, w 23% prób przekraczało NDS. W 40% płynów stężenie formaldehydu było niskie i zawierało się w przedziale 0,000-0,050. Stężenie formaldehydu przekraczało 0,1% w 60% badanych płynów i tylko w sześciu co stanowi 10% zawierało na ulotce ostrzeżenia "zawiera formaldehyd". Wnioski. Należy sądzić, że na stężenie formaldehydu w płynach do kąpieli wpływają następujące czynniki: obecność uwalniaczy formaldehydu, czas upływający od otwarcia produktu, obecność substancji naturalnych (olejki, barwniki, substancje zapachowe, minerały) i powierzchniowo czynnych. Słowa kluczowe: płyn do kąpieli, konserwanty, formaldehyd, najwyższe dopuszczalne stężenie |